Zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego zgodne z Konstytucją

Uchylanie się przez dłużnika alimentacyjnego od obowiązku alimentacyjnego dotyka najczęściej dzieci. Jednym z instrumentów przewidzianych w prawie polskim, mającym na celu przymuszenie zobowiązanego do wykonywania tego obowiązku jest możliwość zatrzymania prawa jazdy przewidziana w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Za dłużnika alimentacyjnego należy uznać osobę, która zobowiązana jest do płacenia alimentów i skutecznie się od tego uchyla, a przeciwko której egzekucja należności z tego tytułu okazała się bezskuteczna. W tej sytuacji działania wobec dłużnika alimentacyjnego podejmuje organ właściwy dłużnika tj. wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika na wniosek osoby uprawnionej.

W przypadku gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego, odmówił złożenia oświadczenia majątkowego, odmówił zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny (poszukujący pracy) lub odmówił, bez uzasadnionej przyczyny, podjęcia prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, przyjęcia propozycji prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych organ właściwy dłużnika wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

Gdy decyzja o uznaniu dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika składa wniosek o ściganie dłużnika za przestępstwo określone w art. 209 § 1 kodeksu karnego tj. przestępstwo uporczywej niealimentacji zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 oraz kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 12 lutego 2014 roku (sygnatura akt K 23/ 10) zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego jest zgodne z konstytucyjną zasadą proporcjonalności i adekwatności. Zdaniem Trybunału regulacja ta realizuje dwa cele: gwarantuje wsparcie finansowe osobom, które nie otrzymują należnych świadczeń alimentacyjnych oraz poprawia skuteczność w egzekwowaniu tego świadczenia. Ponadto zatrzymanie dokumentu ma miejsce tylko w sytuacji, gdy dłużnik utrudnia egzekucję lub pozostaje bierny. Decydujący wpływ na zatrzymanie lub nie prawa jazdy ma samo zachowanie dłużnika. Dokument nie zostanie bowiem zatrzymany, gdy dłużnik wyrazi chęć i będzie współpracował z gminą. Przepis ten nie narusza zatem zasady proporcjonalności.

Sprawy konfliktowe w tym obszarze życia, jeśli się już pojawią, nie należą do najłatwiejszych, szczególnie ze względu na emocje jakie im towarzyszą. Warto zatem przed podjęciem jakichkolwiek działań, udać się do radcy prawnego z prośbą o poradę, dzięki czemu możemy w przyszłości zaoszczędzić sobie nerwów i cennego czasu.