Zginęli, broniąc ojczyzny. Nowe Miasto o nich nie zapomniało

Patriotyczno-religijna uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w kościele pod wezwaniem Opieki Matki Bożej Bolesnej. Nabożeństwu przewodniczył biskup generał brygady Józef Guzdek. Honorową asystę pełnili żołnierze z 1. Grójeckiego Ośrodka Radioelektronicznego, harcerze z hufca działającego przy Publicznej Szkole Podstawowej z Oddziałami Gimnazjalnymi w Nowym Mieście nad Pilicą oraz uczniowie klas mundurowych Niepublicznego Technikum Zawodowego w Nowym Mieście nad Pilicą. Natomiast oprawę muzyczną zapewniła Orkiestra Wojskowa z Radomia.
Biskup Józef Guzdek w swojej homilii nawiązywał do heroizmu Polaków walczących za ojczyznę podczas II wojny światowej. – W czasie długich nocy okupacyjnych organizowało się zbrojne podziemie. Powstała wielka formacja, jaką była Armia Krajowa. Część żołnierzy przedostała się na zachód. Na wielu frontach wojennych przelewali krew, oddawali swoje życie, ale zawsze z myślą o wolnej Polsce. I właśnie tych ludzi otaczamy czcią. Ich nazywamy bohaterami, stawiamy pomniki, ich imieniem nazywamy ulice i place miast – mówił ksiądz biskup.

Dochowaliście wierności
Po nabożeństwie przy akompaniamencie orkiestry wojskowej uczestnicy wydarzenia przemaszerowali ulicami Nowego Miasta aż do cmentarza. To tu, pod niedawno powstałym pomnikiem upamiętniającym bohaterów kampanii wrześniowej, odbyła się druga część uroczystości. 
Pod pomnikiem jako pierwszy głos zabrał Tomasz Pietrucha, przewodniczący rady miejskiej w Nowym Mieście nad Pilicą: – Wy, żołnierze dochowaliście wierności słowom przysięgi. Spełniliście swój patriotyczny obowiązek. Oddaliście to, co najcenniejsze, oddaliście swoje życie. Dzisiaj my oddajemy wam należny szacunek i cześć. Spoczywajcie w pokoju.

Gwałtowna śmierć
W dalszej kolejności przemówił podpułkownik Mariusz Muskus, komendant Wojskowej Komendy Uzupełnień Warszawa Mokotów. – Znamiennym jest fakt, że pomimo starań wciąż nie poznaliśmy tożsamości wszystkich tych, którzy wierni złożonej przysiędze we wrześniu 1939 roku oddali ojczyźnie najwyższą daninę i spoczęli na nowomiejskiej ziemi. Czy byli jej mieszkańcami? Czy może los żołnierski rzucił ich w tę stronę? Dziś wiemy jedno: ich śmierć była gwałtowna. Pamięć o nich była, jest i będzie w sercach mieszkańców Nowego Miasta. Bo przecież żeby nie ta pamięć, nie byłoby tej inicjatywy, nie byłoby przeniesienia prochów bohaterów na to godne miejsce pochówku – powiedział.
Po przemowach odbyło się uroczyste przecięcie wstęgi. Następnie biskup Józef Guzdek oraz ks. dziekan Jan Widera, proboszcz parafii pod wezwaniem Opieki Matki Bożej Bolesnej, poświecili pomnik. Uczestnicy uroczystości złożyli też kwiaty pod pomnikiem poległych, a Tomasz Pietrucha, ppłk Mariusz Muskus oraz Piotr Kolanowski z Urzędu ds. Kombatantów i Represjonowanych zapalili znicz symbolizujący pamięć o bohaterach kampanii wrześniowej. Na zakończenie odegrano sygnał „Cisza”.

Żołnierze nieznani
Uroczystości były zwieńczeniem projektu realizowanego w ramach „Programu Wspierania opieki nad miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami w kraju”. Prowadzona przez gminę Nowe Miasto nad Pilicą inicjatywa zakładała ekshumację 7 grobów żołnierzy poległych podczas II wojny światowej i spoczywających na nowomiejskim cmentarzu. Celem ekshumacji była identyfikacja bohaterów oraz przeniesienie szczątków do wspólnej mogiły (szerzej o samym projekcie pisaliśmy w numerze z 4 października).
Niestety, mimo starań wciąż nie znamy tożsamości 5 z 7 spoczywających pod pomnikiem żołnierzy. Wiemy jedynie, że we wspólnej mogile złożono szczątki Aleksandra Kenci oraz Edmunda Sobieckiego.
Zadanie „Ekshumacja, identyfikacja oraz przeniesienie szczątków żołnierzy polskich z kampanii wrześniowej 1939 roku” zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Dominik Górecki